Lịch sử lâu đời của bánh Pizza có thể bạn chưa biết

Bạn có biết rằng Pizza có một lịch sử phong phú và hấp dẫn kéo dài qua nhiều thế kỷ. Ai cũng biết pizza có từ rất lâu đời nhưng lại không biết lâu đến mức nào.

Trong bài viết xin mời bạn đọc cùng lò nướng pizza chuyên dụng Leonardo Forni tìm hiểu về lịch sử chiếc bánh mà “vạn người mê” bên dưới nhé.

Lịch sử bánh pizza thời cổ đại và trung cổ

Vào thời này thì những chiếc bánh với bột đã được nướng trên những chiếc lò đá với dầu liu.

Thời cổ đại

Hy Lạp và La Mã Cổ Đại: Người Hy Lạp và La Mã cổ đại đã có những loại bánh mì phẳng (flatbread) được nướng trên đá nóng và thường ăn kèm với dầu ô-liu, thảo mộc, và phô mai. Đây có thể được xem là những tiền thân của pizza.

Thời trung cổ

Italia Thế Kỷ 16: Pizza bắt đầu xuất hiện tại Naples, một thành phố cảng ở miền nam Italy, vào khoảng thế kỷ 16. Ban đầu, đây là một món ăn của người nghèo, với nguyên liệu đơn giản và dễ kiếm như cà chua, phô mai, dầu ô-liu, tỏi và các loại thảo mộc.

Lịch sử bánh pizza qua các mốc thời gian

Thế kỷ 18: Bắt đầu tại Naples (Ý)

• Nguồn Gốc: Pizza bắt đầu được biết đến rộng rãi tại Naples vào thế kỷ 18. Đây là một món ăn dân dã dành cho người nghèo, với các nguyên liệu dễ kiếm và rẻ tiền.
• Bánh Mì Phẳng: Các loại bánh mì phẳng (flatbread) được làm từ bột mì và nước, sau đó được nướng trên lò đá hoặc lò gạch. Người Naples thêm vào bánh mì phẳng này các loại nguyên liệu như dầu ô-liu, tỏi, thảo mộc, cà chua, và đôi khi là cá hoặc phô mai.
• Cà Chua: Sự xuất hiện của cà chua, sau khi được du nhập từ châu Mỹ vào thế kỷ 16, đã thay đổi hoàn toàn pizza. Ban đầu, người châu Âu e ngại cà chua vì nghĩ rằng chúng có độc, nhưng dần dần họ nhận ra cà chua không chỉ an toàn mà còn ngon miệng. Cà chua trở thành một thành phần chính của pizza.

Thế kỷ 19: Pizza Margherita và sự lan rộng

• Phát Triển Tại Naples: Trong thế kỷ 19, pizza tiếp tục phát triển và trở thành một phần không thể thiếu của ẩm thực Naples. Các lò bánh pizza nhỏ mọc lên khắp thành phố, và người bán hàng rong thường đi khắp nơi để bán pizza cho người dân.
• Pizza Margherita: Năm 1889, đầu bếp Raffaele Esposito của nhà hàng Pizzeria di Pietro e Basta Cosi đã tạo ra một loại pizza đặc biệt để tôn vinh Nữ hoàng Margherita của Ý. Ông đã sử dụng cà chua, phô mai mozzarella, và lá húng quế để tạo ra ba màu sắc của quốc kỳ Ý: đỏ, trắng, và xanh. Bánh pizza này được gọi là Pizza Margherita và trở thành một biểu tượng quốc gia.
• Cửa Hàng Pizza Đầu Tiên: Các cửa hàng pizza đầu tiên được mở tại Naples, cung cấp pizza cho cả người dân địa phương và du khách. Một trong những cửa hàng pizza nổi tiếng nhất, Antica Pizzeria Port’Alba, được thành lập vào năm 1738 và vẫn hoạt động đến ngày nay.

Thế kỷ 20: Global hoá và đa dạng hơn

Vào đầu thế kỷ 20, làn sóng di cư lớn từ Ý đến Mỹ đã mang theo cả văn hóa ẩm thực của người Ý, bao gồm pizza. Các cộng đồng người Ý tại New York, Chicago và các thành phố lớn khác đã mở các nhà hàng pizza, giới thiệu món ăn này đến với người dân Mỹ.

• Phổ biến tại Mỹ: Sau Thế Chiến II, khi những người lính Mỹ trở về từ Ý, họ mang theo tình yêu đối với pizza. Điều này đã thúc đẩy sự phổ biến của pizza tại Mỹ. Các nhà hàng pizza bắt đầu mọc lên khắp nơi, và pizza nhanh chóng trở thành một món ăn yêu thích của người Mỹ.
• Chuỗi cửa hàng Pizza: Các chuỗi cửa hàng pizza nổi tiếng như Pizza Hut (thành lập năm 1958), Domino’s (thành lập năm 1960), và Papa John’s (thành lập năm 1984) đã mở rộng ra toàn cầu, mang pizza đến với nhiều quốc gia khác nhau.
• Biến đổi và sáng tạo: Pizza bắt đầu có nhiều biến thể khác nhau, từ pizza kiểu Chicago với vỏ dày và nhân phong phú, đến pizza kiểu New York với vỏ mỏng và giòn. Các loại pizza sáng tạo với nhiều loại topping và hương vị khác nhau xuất hiện khắp nơi, từ pizza hải sản ở Nhật Bản đến pizza tandoori ở Ấn Độ.

Lịch sử bánh pizza tại Việt Nam

Pizza đã xuất hiện tại Việt Nam vào khoảng cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của kinh tế và văn hóa ẩm thực quốc tế. Dưới đây là một số mốc thời gian và sự kiện quan trọng liên quan đến sự xuất hiện và phổ biến của pizza tại Việt Nam:

1. Những năm 1990 – sự khởi đầu

Có thể thấy đây là khoảng thời gian mà nước ta hết lệnh cấm vận trên thế giới và bắt đầu mở cửa kinh tế mạnh mẽ, chính vì thế mà pizza bắt đầu có mặt rải rác ở một số nơi (chủ yếu là nhà hàng)

• Nhà Hàng Quốc Tế: Các nhà hàng quốc tế và khách sạn cao cấp tại các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh bắt đầu giới thiệu pizza vào thực đơn của họ để phục vụ khách du lịch và người nước ngoài sống tại Việt Nam.
• Pizza Hut: Pizza Hut, một trong những chuỗi cửa hàng pizza lớn nhất thế giới, mở cửa hàng đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 1997. Đây là một trong những thương hiệu pizza quốc tế đầu tiên có mặt tại Việt Nam, đánh dấu bước đầu tiên của pizza trong việc tiếp cận người tiêu dùng Việt.

2. Những năm 2000 – phổ biến và lan rộng

Trong những năm 2000, Pizza Hut mở rộng mạng lưới cửa hàng của mình ra khắp các thành phố lớn khác của Việt Nam. Các thương hiệu pizza quốc tế khác như Domino’s Pizza và The Pizza Company cũng bắt đầu gia nhập thị trường Việt Nam.

Cùng với sự xuất hiện của các chuỗi cửa hàng quốc tế, các cửa hàng pizza địa phương cũng bắt đầu xuất hiện, cung cấp các loại pizza với giá cả phù hợp và hương vị thích nghi với khẩu vị người Việt.

3. Từ sau 2010 đến nay

Sự da dạng hơn trong Menu

Các cửa hàng pizza tại Việt Nam không chỉ giới thiệu các loại pizza truyền thống mà còn tạo ra nhiều biến thể pizza mới với các nguyên liệu địa phương như hải sản, thịt bò, gà, và các loại rau củ tươi. Pizza phô mai, pizza hải sản, và pizza gà nướng hay pizza rau củ…là một số trong những loại pizza phổ biến.

Giao hàng tận nơi

Dịch vụ giao hàng tận nơi phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19, giúp pizza tiếp cận được với nhiều người tiêu dùng hơn. Các ứng dụng giao hàng như GrabFood, Now, và Baemin đã góp phần quan trọng trong việc phổ biến pizza tại Việt Nam.

Thương hiệu nội địa

Nhiều thương hiệu pizza nội địa như Pizza 4P’s, Rednround …đã nổi lên, thu hút khách hàng không chỉ bằng hương vị độc đáo mà còn bằng cách kết hợp nguyên liệu tươi ngon và quy trình sản xuất pizza thủ công.

Đặc biệt hơn một số gia đình đã tự làm những chiếc lò pizza củi tại gia để có thể chế biến một phần để thưởng thức và một phần để kinh doanh.

Kết luận

Pizza đã trở thành một món ăn quen thuộc và yêu thích của nhiều người dân Việt Nam. Từ sự khởi đầu khiêm tốn tại các nhà hàng quốc tế và khách sạn cao cấp, pizza đã lan rộng và trở nên phổ biến khắp các thành phố lớn, với nhiều biến thể và hương vị phù hợp với khẩu vị người Việt.

Sự phát triển của các chuỗi cửa hàng pizza quốc tế và địa phương đã giúp pizza trở thành một phần không thể thiếu của ẩm thực Việt Nam hiện đại.